Απορροφημένοι στις δυσκολίες της καθημερινότητάς μας, εστιάζουμε στο κομμάτι της Γης που μας αφορά και ξεχνάμε να κοιτάξουμε το παγκόσμιο κάδρο. Ευτυχώς, το κάδρο αυτό παραμένει ακόμα ένας πανέμορφος πίνακας ζωγραφικής, έργο του μεγαλύτερου καλλιτέχνη. Ένα έργο που ο άνθρωπος το καταστρέφει καθημερινά, αλλά πού και πού θυμάται ότι κάτι πρέπει να κάνει για να το προστατέψει.
Ο άνθρωπος επεμβαίνει στο φυσικό περιβάλλον με τρόπο μη ενδεδειγμένο και πολλές φορές με στόχο να καλύψει ανύπαρκτες ανάγκες, θέτοντας σε κίνδυνο ουσιαστικές ανάγκες των συνανθρώπων του στην ίδια ή σε άλλες γωνιές της Γης. Αυτό συνέβη και με την κλιματική αλλαγή, η οποία έχει χαρακτηρισθεί ως η μεγαλύτερη απειλή για την υγεία στον αιώνα μας. Η επιβάρυνση της ατμόσφαιρας με συγκεκριμένους ρύπους, που είναι γνωστοί ως «θερμοκηπικά αέρια», ενισχύει το φυσικό φαινόμενο του θερμοκηπίου και οδηγεί στην αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη.
Οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής αφορούν το σύνολο του πλανήτη, καθώς δεν υπάρχει χώρα που μένει ανεπηρέαστη. Κάποιες χώρες, όμως, έχουν τη δυνατότητα να αντιμετωπίσουν τις συνέπειες και να προσαρμοστούν καλύτερα συγκριτικά με κάποιες άλλες. Ποιες είναι οι χώρες που έχουν αυτή τη δυνατότητα; Είναι οι χώρες που είναι υπεύθυνες για την ανθρωπογενή συνιστώσα της παρούσας κλιματικής μεταβολής, καθώς οι δικές τους εκπομπές ρύπων δημιούργησαν το πρόβλημα. Τι συμβαίνει, όμως, στον αναπτυσσόμενο κόσμο; Τι συμβαίνει με εκείνες τις χώρες που καλούνται να αντιμετωπίσουν μια πραγματικότητα που δεν δημιούργησαν οι ίδιες; Χωρίς να φταίνε, πρέπει να υποστούν τις βαρύτερες συνέπειες. Χωρίς να μπορούν από μόνες τους να αντεπεξέλθουν, είναι υποχρεωμένες να τα καταφέρουν.
Διαβάζοντας τη σχετική διεθνή βιβλιογραφία, εντοπίσαμε ένα πολύ ενδιαφέρον άρθρο που περιγράφει την κατάσταση που διαμορφώνεται στο Μπαγκλαντές. Μια χώρα τόσο μακρινή, μια χώρα που σχεδόν όλοι δεν έχουμε επισκεφθεί ποτέ και μια χώρα για την οποία οι περισσότεροι γνωρίζουν τίποτα ή ελάχιστα. Το Μπαγκλαντές βρίσκεται σε μια ιδιαιτέρως δύσκολη κατάσταση και αποτελεί ένα από τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα χώρας – θύμα της κλιματικής αλλαγής.
Το συγκινητικό αυτό άρθρο των Kabir R. και Yasir Arafat S. M. (2017) δημοσιεύθηκε πρόσφατα στο “Birat Journal of Health Sciences” και περιγράφει το πρόβλημα της χώρας τους με τρόπο απλό και κατανοητό. To onpodium.gr εξασφάλισε άδεια για τη μετάφραση του εν λόγω άρθρου και σας προτείνουμε να αφιερώσετε το λίγο χρόνο που απαιτείται για να το διαβάσετε. Διαβάζοντάς το, αμέσως θα αντιληφθείτε και εσείς τι συμβαίνει σε μια τόσο πολύπαθη χώρα εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής, το πραγματικό πρόσωπο της οποίας δεν το έχουμε δει – τουλάχιστον όχι ακόμα – στη χώρα μας.
Επιμέλεια κειμένου και μετάφραση του πρωτότυπου άρθρου στα ελληνικά: Μάιπας Γ. Σωτήριος, Φυσικός MSc, PhD Cd, Επ. Συνεργάτης ΠΜΣ Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ «Περιβάλλον και Υγεία. Διαχείριση Περιβαλλοντικών Θεμάτων με Επιπτώσεις στην Υγεία», Διαχειριστής του onpodium.gr – The art of sharing knowledge
– – – – – – –
Οι Προοπτικές της Δημόσιας Υγείας στο Μπαγκλαντές εξαιτίας της Κλιματικής Αλλαγής
Τίτλος πρωτοτύπου: Public Health Perspectives due to Climate Change in Bangladesh
Kabir R.*, Yasir Arafat S.M.**
*Department of Medical Science and Public Health, Anglia Ruskin University, UK
**Department of Psychiatry, BSMMU, Dhaka, Bangladesh – corresponding author
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στο “Birat Journal of Health Sciences”, στο τεύχος Σεπτεμβρίου – Δεκεμβρίου 2017: BJHS 2017;2(3)4:316-317. Πατήστε εδώ για να βρείτε την αγγλική έκδοσή του.
Το τελευταίο χρονικό διάστημα, τα μέσα ενημέρωσης, έντυπα και ηλεκτρονικά, ήταν πολύ απασχολημένα καλύπτοντας τις ειδήσεις που αφορούσαν στις πλημμύρες στο Μπαγκλαντές, στο Νεπάλ και την Ινδία και τους τυφώνες «Χάρβεϊ» και «Ίρμα» στις ΗΠΑ. Η συχνότητα των ακραίων καιρικών φαινομένων αυξάνει σε παγκόσμιο επίπεδο εξαιτίας της κλιματικής μεταβολής.
Το Μπαγκλαντές, όντας κοντά στον Κόλπο της Βεγγάλης, είναι πολύ ευάλωτο στην κλιματική αλλαγή. Βρίσκεται εντός της ζώνης των Μουσώνων, νότια των Ιμαλαΐων. Το λιώσιμο του χιονιού στα Ιμαλάια εξαιτίας της πρόσφατης παγκόσμιας αύξησης της θερμοκρασίας και οι έντονες βροχοπτώσεις αυξάνουν την πιθανότητα για πλημμύρες στην περιοχή του Μπαγκλαντές. Κάθε χρόνο, η χώρα αυτή αντιμετωπίζει σοβαρότατες φυσικές καταστροφές που προκαλούν πρωτοφανή οδύνη και δυστυχία στους ανθρώπους της. Η οικονομική κατάσταση του Μπαγκλαντές βρίσκεται σε διαδικασία ανάπτυξης, αλλά ο υπερπληθυσμός και τα ακραία καιρικά φαινόμενα αποτελούν σημαντικές απειλές στην οικονομική ανάπτυξη και στην ανάπτυξη των υποδομών της χώρας. Η έρευνα δείχνει ότι το Μπαγκλαντές αναμένεται να είναι ένα από τα χειρότερα θύματα της κλιματικής αλλαγής, παρά το ότι δεν έχει συνεισφέρει καθόλου στην εμφάνισή της.
Ένα μεγάλο ποσοστό των ανθρώπων στο Μπαγκλαντές ζει ακόμα κάτω από το όριο της φτώχειας και οι φυσικές καταστροφές χειροτερεύουν περισσότερο την κατάσταση των ατόμων που μαστίζονται από την οικονομική ανέχεια. Οι άνθρωποι αυτοί έχουν λιγότερες δυνατότητες πρόσβασης σε κατάλληλες εγκαταστάσεις υγιεινής, πράγμα που σημαίνει ότι η κλιματική αλλαγή αναμένεται να προκαλέσει αύξηση στην εμφάνιση διαρροϊκών ασθενειών στην περιοχή του Μπαγκλαντές. Τα τωρινά προβλήματα υγείας που αποδίδονται στην κλιματική μεταβολή επηρεάζονται από τις τοπικές περιβαλλοντικές συνθήκες, την κοινωνικοοικονομική κατάσταση του πληθυσμού και την όποια προσαρμογή γίνεται στη συμπεριφορά της κοινότητας.
Ένας αριθμός ερευνών έδειξε ότι η κλιματική αλλαγή έχει επηρεάσει τη γενική υγεία του πληθυσμού στο Μπαγκλαντές. Η κλιματική αλλαγή αυξάνει τα περιστατικά των ασθενειών που μεταδίδονται μέσω του νερού και του αέρα, με τις κλιματικές συνθήκες να ευνοούν την πολύ γρήγορη ανάπτυξη βακτηρίων, παρασίτων και άλλων οργανισμών που μεταδίδουν ασθένειες. Το μέγεθος που έχει αποκτήσει η ελονοσία, ο δάγκειος πυρετός, η παιδική διάρροια και η πνευμονία είναι πολύ διευρυμένο στις ήδη επηρεασμένες κοινότητες του Μπαγκλαντές. Η κλιματική αλλαγή είναι επίσης υπεύθυνη για σοβαρά προβλήματα υγείας, όπως η αφυδάτωση, ο υποσιτισμός και η αποδιδόμενη στην αύξηση της θερμοκρασίας νοσηρότητα παιδιών και ηλικιωμένου πληθυσμού. Στο Μπανγκλαντές, μέχρι στιγμής, υπάρχει ένας αριθμός προβλημάτων υγείας που συσχετίζονται με τα ακραία καιρικά φαινόμενα, όπως κρυολογήματα και βήχας, πυρετοί, δυσεντερίες, πονοκέφαλοι, δερματικές παθήσεις, δερματικά εγκαύματα, εμφάνιση εξανθημάτων και φλυκταινών, αισθήματα καύσου, επιπεφυκίτιδα, ίκτερος, ηπατίτιδα-Β, άσθμα, τύφος, απώλεια βάρους, ρευματικές παθήσεις και πνευμονία.
Εξαιτίας της παρούσας κλιματικής αλλαγής με την παρατηρούμενη αύξηση της μέσης θερμοκρασίας του πλανήτη (π.χ. υπερβολική ζέστη σε κάποιες περιοχές / περιόδους, υπερβολικό κρύο σε άλλες περιοχές / περιόδους), οι κάτοικοι των αστικών περιοχών είναι εκτιθέμενοι τόσο σε θερμικές καταπονήσεις όσο και σε υποθερμίες. Επίσης, θα πρέπει να σημειωθεί ότι η αύξηση της θερμοκρασίας έχει συνδεθεί με προβλήματα στη λειτουργία των νεφρών, αλλά και με ψυχικές διαταραχές. Τα ακραία καιρικά φαινόμενα όπως οι ξηρασίες, οι πλημμύρες και οι κυκλώνες μπορούν να προκαλέσουν ρύπανση του πόσιμου νερού, η οποία προκαλεί ελλείψεις στη διαθεσιμότητα του πόσιμου νερού και δημιουργεί στις πληγείσες κοινότητες συνθήκες ευνοϊκές για την εξάπλωση μεταδοτικών ασθενειών.
Οι ακραίες καιρικές συνθήκες επηρεάζουν και με έμμεσο τρόπο την υγεία, για παράδειγμα μέσω της μειωμένης παραγωγής τροφίμων και της επιδείνωσης του προβλήματος του υποσιτισμού, της αρνητικής επίδρασης στις πηγές εισοδήματος των νοικοκυριών και στην εκπαίδευση των παιδιών. Οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στις παράκτιες περιοχές του Μπαγκλαντές έχουν αυξήσει τον αριθμό των ατόμων που αναγκάζονται να αλλάξουν τόπο διαμονής και των αστέγων και, επίσης, έχει αυξήσει τις δαπάνες που αφορούν στην απαραίτητη υγειονομική περίθαλψη μετά από τα ακραία καιρικά φαινόμενα.
Η παγκόσμια θέρμανση θα προκαλέσει πιο γρήγορη εξάπλωση και αναπαραγωγή ιών (και φορέων τους, π.χ. κουνουπιών) που προκαλούν ασθένειες όπως ο Δάγκειος πυρετός και η Τσικουνγκούνια, η οποία εξελίσσεται σε μία αναδυόμενη μεταδοτική ασθένεια στο Μπαγκλαντές. Επιπλέον, στη χώρα αυτήν, οι στρατηγικές πρόληψης είναι ανεπαρκείς για να μειώσουν τον κίνδυνο για το γενικό πληθυσμό. Τα έως τώρα στοιχεία καθιστούν προφανές το ότι η κλιματική αλλαγή αποτελεί σημαντική απειλή για τη δημόσια υγεία στο Μπαγκλαντές, ειδικά αν λάβουμε υπόψη τις ανεπαρκείς υποστηρικτικές υποδομές και τις ανεπαρκείς υποδομές της υγειονομικής περίθαλψης της χώρας.
Όσοι λαμβάνουν τις αποφάσεις για τις πολιτικές που ακολουθούνται θα πρέπει να λάβουν τα απαραίτητα μέτρα για τη μείωση του κόστους που αφορά στην υγειονομική περίθαλψη και να βελτιώσουν τις προσφερόμενες υπηρεσίες στις απομακρυσμένες περιοχές, τόσο στο δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα. Επίσης, όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς, όπως κυβερνητικοί και μη κυβερνητικοί οργανισμοί, θα πρέπει να συνεργαστούν για να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα που προκαλεί η κλιματική αλλαγή στις κοινότητες.
Πολλές αναπτυσσόμενες χώρες καλούνται να αντιμετωπίσουν την απειλή της κλιματικής αλλαγής, με το Μπαγκλαντές να έχει ήδη επιβαρυνθεί σε μεγάλο βαθμό. Εξαιτίας της ανόδου της στάθμης της θάλασσας, η αλμύρινση του εν δυνάμει πόσιμου νερού έχει προχωρήσει αρκετά στο εσωτερικό της χώρας. Επίσης, οι πρόσφατοι καταστρεπτικοί κυκλώνες σκότωσαν χιλιάδες ανθρώπους και κατέστρεψαν καλλιέργειες και περιουσιακά στοιχεία. Τα καλοκαίρια γίνονται ακραίως θερμά, οι βροχοπτώσεις δεν ακολουθούν τα συνηθισμένα πρότυπα, οι τροπικές ασθένειες εξαπλώνονται και οι γενικότερες επιδράσεις της κλιματικής αλλαγής προκαλούν ετησίως στο Μπαγκλαντές χιλιάδες πρόσθετους θανάτους. Το Μπαγκλαντές πλέον δεν έχει άλλη επιλογή από το να προετοιμαστεί για να αντιμετωπίσει τις δυσάρεστες συνέπειες της κλιματικής αλλαγής.
Για την ακριβή τεκμηρίωση του δυνητικού κινδύνου στην ανθρώπινη υγεία από την κλιματική μεταβολή στην περιοχή του Μπαγκλαντές, απαιτείται και άλλη έρευνα, αλλά ο δυνητικός κίνδυνος υπάρχει. Τα συστήματα υγείας χρήζουν οικονομικής και λειτουργικής υποστήριξης, ούτως ώστε να μπορέσουν να ανταπεξέλθουν στα προβλήματα υγείας που σχετίζονται με τις κλιματικές μεταβολές. Επιπλέον, απαιτούνται ενισχυμένα μέτρα προσαρμογής στις κοινότητες, ώστε να περιοριστεί η σοβαρότητα των προβλημάτων αυτών.
– – – – – – –
Παρακαλούμε θερμά, εάν βρήκατε ενδιαφέρον το άρθρο που διαβάσατε, στηρίξτε μας κάνοντας “like” στη σελίδα μας στο Facebook. Θεωρούμε ότι η ποιότητα και η πρωτοτυπία των άρθρων μας, αλλά και οι σχετικοί διαγωνισμοί που διοργανώνονται με στόχο να σας φέρνουν πιο κοντά στις επιστήμες, στις τέχνες και τον πολιτισμό γενικότερα, αξίζουν αυτό το “like” σας. Σε λίγο καιρό κλείνουμε ένα χρόνο λειτουργίας και έχουμε ανάγκη τη στήριξή σας για την επιβίωσή μας στο χώρο του διαδικτύου. Σας ευχαριστούμε.